Achtergrond

Unieke invalshoek

Er bestaan veel sites waarop beoordelingen van apps te vinden zijn, die kinderen helpen met het leren van de leerstof uit de basisschool. Deze site gaat ook over dergelijke apps, maar kiest daarbij een unieke invalshoek, namelijk die van het leren van rekenen-wiskunde*:

• de beschrijvingen betreffen alleen apps die met het leren van rekenen-wiskunde te maken hebben,
• de beschrijvingen zijn reken-didactisch doordacht, waarbij met name aandacht is voor hoe kinderen met de app rekenen-wiskunde leren,
• de beschrijvingen zijn toegankelijk geschreven en zijn zowel bruikbaar voor ouders als voor leraren basisonderwijs.

Leren van rekenen-wiskunde

Van concreet...
Aanvankelijk leren kinderen rekenen-wiskunde door wiskundige symbolen (zoals + en =) en representaties (zoals kruisjes, rondjes of streepjes) te verbinden met voor hen bekende situaties. Zo leren jonge kinderen bijvoorbeeld het woord en het symbool voor ‘vier’ kennen als een manier om aan te geven hoe oud ze zijn, maar ook als getal dat aangeeft hoeveel kinderen er in hun tafelgroepje zitten. Door te spelen leren kinderen telkens meer getallen kennen, zien ze hoe ze in spelsituaties als symbool naar voren komen en merken ze dat deze symbolen op een specifieke manier gebruikt kunnen worden. Ze ontdekken dat je door tellen kunt uitvinden hoeveel kinderen er in de groep zitten – gewoon door het laatste getal dat je telt te noemen. Ze ervaren ook situaties waarin aantallen samengenomen worden en – later – dat dit samennemen neerkomt op de bewerking optellen en dat die gesymboliseerd wordt met een ‘+’. Het figuur hierboven geeft een overzicht van deze niveaus.

...naar formeel
Jonge kinderen leren rekenen-wiskunde door hun omgeving op een reken-wiskundige manier te verkennen. Dat gebeurt ook voor oudere kinderen, al lijkt het bij hen soms dat het bij rekenen-wiskunde om een louter abstracte activiteit gaat. De kinderen maken dan vaak louter een aanzienlijk aantal kale sommen, rijtjes met optel-, aftrek-, vermenigvuldig-, of deelsommen, waar iedere verbinding met de werkelijkheid verbroken is. Anders gezegd: het rekenen richt zich alleen op het hoogste niveau (figuur). Dat is riskant, want dat kan er toe leiden dat kinderen wel sommen kunnen maken, maar die kennis niet kunnen gebruiken omdat ze niet weten wat de betekenis van de getallen en de bewerking is. Als in het reken-wiskundeonderwijs de nadruk ligt op het formele rekenen, zijn leerlingen vooral bezig met het oefenen van kale sommen. Die zijn vaak betekenisloos en dat maakt dat kinderen dat wat ze leerden niet kunnen toepassen als dat nodig is. Dat is niet de bedoeling.

Kaal oefenen / betekenisvol rekenen

Het kale oefenen leent zich goed voor een rekenapp. Daartegen is geen bezwaar, als dit oefenen maar niet leidt tot betekenisloos rekenen. Daarom is het goed na te gaan of een rekenapp zich louter richt op het kale rekenen. Je kunt je daarvoor de vraag stellen of de app het rekenen koppelt aan een voor kinderen betekenisvolle situatie of aan een schets of model, dat het kind helpt bij het rekenen. Er loopt in de app bijvoorbeeld een figuurtje over een lijntje om het denken van het kind te ondersteunen. Dit lijntje kunnen kinderen dan koppelen aan de getallenlijn, zoals die op school gebruikt wordt. Dit is een van de kijkpunten om een app te bekijken en deze kijkpunten worden op twee manieren gebruikt op deze site:

• de beschreven apps zijn door deze bril bekeken;
• bij de kijkwijzer voor thuisbeoordelaars is dit het uitgangspunt.

* In de volksmond wordt gesproken van rekenen. De kerndoelen basisonderwijs spreken van het vak rekenen-wiskunde. We houden de aanduiding aan van de kerndoelen voor het basisonderwijs en spreken hier van rekenen-wiskunde.